Eén van de filosofische basisgedachten is dat de mens beschikt over een enorme dosis creativiteit die hij niet tot uiting kan brengen omdat hij beperkt wordt door een aantal culturele rollen die hem worden opgelegd. Het zijn die rollen die iemand beletten zichzelf te zijn en zich ten volle te ontwikkelen. Psychodrama is het best onder te brengen binnen de Humanistische psychologie en heeft duidelijke raakvlakken met de Existentiële psychologie enerzijds en de Gestaltpsychologie anderzijds. Centraal gedachtegoed binnen deze stromingen is dat de mens als sociaal wezen streeft naar ontplooiing van eigen individualiteit, persoonlijke mogelijkheden en verantwoordelijkheid.
Bij een begeleiding met psychodrama wordt men begeleidt naar een situatie waar zich uitdagingen stellen of problemen zich voordoen. Door op creatieve wijze deze situaties te benaderen en de beleving ervan te multipliceren door gebruik te maken van alle zintuigen wordt de (her)beleving veel rijker. Daar waar woorden te kort schieten maakt psychodrama ze vollediger.
Anders dan in een louter verbale begeleiding, maakt psychodrama gebruik van figuratie- en expressietechnieken om de interne en relationele conflicten tot uiting te brengen. Verbale uitwisselingen worden afgewisseld met geïmproviseerde speelscènes. De plaats wordt daarbij ingedeeld in een ‘ruimte om te spreken’ en een ‘ruimte om te spelen’. In het ‘psychodrama-spel’ wordt vertrokken vanuit een scenario waarin bondig een situatie en verschillende personages worden ondergebracht (vaak ook objecten, dieren, een gevoel, enz.). Doorheen het spelen, praten, en bewegen werken de verschillende personages vervolgens op elkaar in.
Psychodrama en hypnose hebben vele raakvlakken en vullen elkaar aan.
We spreken van protagonist (klant), groepsleden, director (therapeut), co-director (co-therapeut). Niet alle rollen zijn noodzakelijk voor een psychodrama. Het kan ook vanuit therapeut – klant.
De fasen van een psychodrama zijn warming-up, actie en sharing.
Tijdens de warming-up wordt aandacht en energie van de groepsleden gericht op een probleemsituatie. De protagonist dient zich aan of wordt gekozen. Tijdens de actie speelt de protagonist met behulp van de groepsleden zijn levenssituatie uit. Tijdens de sharing wisselen de groepsleden eigen levenservaringen uit door te vertellen waarmee zij zich tijdens de actie hebben kunnen identificeren.
Door het luisteren naar de ervaringen van de ander, zal inzicht in eigen levensgebeurtenissen ontstaan.
In psychodrama hebben we de mogelijkheid om de verschillende ‘ego-states’ te exploreren naar wat deze voor jou betekenen. Je bent hierna in de mogelijkheid om hun betekenis te wijzigen zodat je beter functioneert.
Rouwverwerking is een dankbaar onderwerp om te begeleiden met psychodrama. We kunnen in gesprek gaan met de niet meer aanwezige en in deze zijn gevoelswereld gaan kijken. Zo ontstaat er een communicatie met vernieuwd inzicht wat het loslaten zonder te vergeten heel erg positief beïnvloedt.